آغاز دوباره اکتشافات باستان شناسی در ایسیک‌کول

شرکت‌کنندگان در دومین فصل میدانی از اکتشاف علمی-پژوهشی جامع انجمن جغرافیایی روسیه در مسیرهای پیموده شده توسط پیوتر سِمیونوف-تیان‌شانسکی، کار خود را در دریاچه ایسیک‌کول آغاز کردند. این اکتشاف به مناسبت دویستمین سالگرد تولد این دانشمند برجسته برگزار می‌شود که در سال ۲۰۲۷ جشن گرفته خواهد شد. اعضای اکتشاف به خبرگزاری «وِچِرنیی بیشکک» گفتند که در اطراف دریاچه، پژوهش‌های جامعی در زمینه‌های لرزه‌شناسی، بوم‌شناسی و باستان‌شناسی زیرآبی در حال انجام است. با کمک یک پهپاد زیرآبی، کارشناسان در حال بررسی بستر دریاچه در منطقه‌ای هستند که احتمال می‌رود قلعه‌ای غرق‌شده در آنجا قرار داشته باشد.

شرکت‌کنندگان در دومین فصل میدانی از اکتشاف علمی-پژوهشی جامع انجمن جغرافیایی روسیه در مسیرهای پیموده شده توسط پیوتر سِمیونوف-تیان‌شانسکی، کار خود را در دریاچه ایسیک‌کول آغاز کردند. این اکتشاف به مناسبت دویستمین سالگرد تولد این دانشمند برجسته برگزار می‌شود که در سال ۲۰۲۷ جشن گرفته خواهد شد.

اعضای اکتشاف به خبرگزاری «وِچِرنیی بیشکک» گفتند که در اطراف دریاچه، پژوهش‌های جامعی در زمینه‌های لرزه‌شناسی، بوم‌شناسی و باستان‌شناسی زیرآبی در حال انجام است. با کمک یک پهپاد زیرآبی، کارشناسان در حال بررسی بستر دریاچه در منطقه‌ای هستند که احتمال می‌رود قلعه‌ای غرق‌شده در آنجا قرار داشته باشد.

هدف از این اکتشاف چیست؟

این اکتشاف بنا به دستور رئیس‌جمهور روسیه برای آماده‌سازی رویدادهای مرتبط با دویستمین سالگرد تولد پیوتر سِمیونوف-تیان‌شانسکی ترتیب داده شده است. سال گذشته مرحله شناسایی اولیه برگزار شد، و امسال مطالعات میدانی جامع در حال اجراست.

پیوتر سِمیونوف-تیان‌شانسکی (تا سال ۱۹۰۶ فقط سِمیونوف) نقش کلیدی در شکل‌گیری انجمن جغرافیایی روسیه داشت و در مقام نایب‌رئیس آن، عملاً بیش از ۴۰ سال این انجمن را رهبری می‌کرد (۱۹۱۴-۱۸۷۳). تحت رهبری او، انجمن جغرافیایی روسیه به یکی از معتبرترین سازمان‌های علمی جهان تبدیل شد. او اکتشافات وسیعی را برای بررسی سرزمین‌های روسیه و مناطق مجاور سازمان‌دهی کرد، از جمله اکتشافات نیکولای پرژِوالسکی در آسیای مرکزی، گریگوری پوتانین در سیبری و مغولستان، پیوتر کازلوف در تبت و ولادیمیر آبروچِف در آسیا.

سِمیونوف-تیان‌شانسکی سرپرستی نخستین سرشماری سراسری امپراتوری روسیه را در سال ۱۸۹۷ بر عهده داشت، ویراستار «فرهنگ جغرافیایی-آماری امپراتوری روسیه» (۱۸۸۵-۱۸۶۳) بود، و در اصلاح تقسیمات اداری و سرزمینی شرکت داشت. آثار او حوزه‌های جغرافیا، زمین‌شناسی، گیاه‌شناسی و مردم‌شناسی را در بر می‌گیرد. تحت نظر او آثار بنیادی‌ای همچون «روسیه‌ی مصور» منتشر شد. در سال ۱۹۰۶، به نشانه تقدیر از خدماتش، پسوند «تیان‌شانسکی» به نام خانوادگی‌اش افزوده شد.

سهم سمیونوف-تیان‌شانسکی در بررسی آسیای مرکزی چیست؟

اکتشاف سال‌های ۱۸۵۷-۱۸۵۶ در رشته‌کوه تیان‌شان، نقطه عطفی علمی بود: سمیونوف-تیان‌شانسکی نظریه غالب در اروپا مبنی بر آتشفشانی بودن این کوه‌ها را رد کرد و اثبات نمود که این کوه‌ها ماهیت چین‌خورده دارند. نمونه‌های جمع‌آوری‌شده (بیش از ۱۰۰۰ گونه گیاهی، سنگ‌های معدنی، داده‌هایی درباره جانوران) مواد ارزشمندی برای علم فراهم کرد. او مکتب علمی‌ای برای مطالعات آسیایی پایه‌گذاری کرد و اصول اکتشافات جامع را طرح کرد که شامل جغرافیا، زمین‌شناسی، گیاه‌شناسی و مردم‌شناسی می‌شد؛ رویکردی که تا امروز هم معتبر است. او نه تنها خود منطقه را بررسی کرد بلکه پژوهش‌های وسیعی را توسط دانشمندان دیگر سازمان‌دهی نمود که فرهنگ خارا-خوتو، طبیعت تبت و صحرای گُبی را به جهان معرفی کردند. آثار او به زبان‌های اروپایی متعددی ترجمه شده‌اند.

اکتشاف مدرن انجمن جغرافیایی روسیه در آسیای مرکزی چه موضوعاتی را بررسی می‌کند؟

اکتشاف جامع از سال ۲۰۲۴ آغاز شده و مسیر آن با مسیر سمیونوف-تیان‌شانسکی از بیشکک تا قاراقول مطابقت دارد. دانشمندان تغییرات اقلیمی، ذخایر مواد معدنی، آثار زمین‌لرزه‌های تاریخی را بررسی و نقاط جدیدی را به نقشه تعاملی اضافه کردند. آسیای مرکزی به عنوان منطقه‌ای راهبردی برای تعادل ژئوپلیتیکی پایدار در نظر گرفته می‌شود. تمرکز ویژه‌ای بر پیامدهای تغییرات اقلیمی است، زیرا این منطقه بخشی از «قطب سوم زمین» است که شامل هیمالیا، تبت، آلتای و هندوکش می‌شود؛ منطقه‌ای بسیار حساس به تغییرات اقلیمی.

در سال ۲۰۲۴، دانشمندان دامنه‌های جنوبی زائیلیسکی آلاتائو، دره رود چو، دره بوم، منطقه تورو-آیغیر، منطقه زمین‌لرزه کمین، تپه‌های باستانی، دره‌های جِتی-اوغوز و جیوکو را بررسی کردند. باستان‌شناسان آثار مسیر جاده ابریشم را بررسی و نمونه‌هایی از آجرها جمع‌آوری کردند تا شیوه‌های ساخت‌وساز در آسیای میانه، سمرقند، بخارا و خیوه را با هم مقایسه کنند.

چرا آسیای مرکزی برای پژوهشگران مهم است؟

آسیای مرکزی گرهی مهم در حوزه لجستیکی و ژئوپلیتیکی است که در میان بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان قرار دارد. این منطقه محل تلاقی فرهنگ‌ها، زبان‌ها، ادیان و منابع طبیعی است. همچنین منطقه‌ای لرزه‌خیز است که توجه دانشمندان سراسر جهان را جلب می‌کند.

چه نوآوری‌هایی در اکتشافات انجمن جغرافیایی روسیه به کار گرفته می‌شود؟

نقشه تعاملی‌ای در حال طراحی است که نام مکان‌ها، آثار باستانی، ارتفاع و مختصات آنها را شامل می‌شود. در منطقه نقوش سنگی از سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی بر اساس فوتوگرامتری استفاده می‌شود. پژوهش‌های زیرآبی بدون روش‌های تهاجمی، بلکه با استفاده از سامانه‌های رباتیک انجام می‌شود. شرکت روسی «آزمایشگاه ارتباطات و ناوبری زیرآبی» فناوری منحصربه‌فردی برای ناوبری زیر آب به کار می‌گیرد: سیگنال GPS توسط شناورها دریافت می‌شود و پهپاد از آنها برای جهت‌یابی استفاده می‌کند.

اهداف اکتشاف سال ۲۰۲۵ چیست؟

در طول یک ماه، تیمی میان‌رشته‌ای وضعیت زیست‌محیطی نواحی ساحلی ایسیک‌کول، فعالیت لرزه‌ای منطقه و سکونتگاه‌های قرون وسطایی غرق‌شده را بررسی خواهد کرد.

فعالیت‌های علمی از ۱۷ ژوئن در مسکو با یک میزگرد آغاز شد که به مسائل ژئواِکولوژی، ایمنی تکنوسفر و حفظ میراث فرهنگی دریاچه‌های قاره‌ای اختصاص داشت. از جمله شرکت‌کنندگان می‌توان به آکادمی نجات از آتش‌سوزی سیبری وزارت شرایط اضطراری روسیه، مؤسسه فیزیک زمین اشمیت آکادمی علوم روسیه اشاره کرد.

ایسیک‌کول یک دریاچه کوهستانی بی‌همتا با آب نیمه‌شور است که در زمستان یخ نمی‌زند. این ویژگی امکان بررسی اکوسیستم‌ها در شرایط ایزوله، آب‌وهوای دیرینه و تغییرات زمین‌شناسی را فراهم می‌کند. سواحل دریاچه بخشی از مسیر جاده ابریشم هستند. افزایش سطح آب در گذشته منجر به غرق شدن برخی سکونتگاه‌ها شد، که نخستین بار توسط اکتشاف سمیونوف-تیان‌شانسکی در سال‌های ۱۸۵۷-۱۸۵۶ ثبت شد.

در زیر آب‌های ایسیک‌کول بیش از ۵۰ اثر غرق‌شده وجود دارد. این آثار با سه تهدید مواجه‌اند: نوسانات سطح آب، فعالیت «گنج‌یاب‌های غیرمجاز» و ساخت‌وساز بی‌رویه در سواحل. باستان‌شناسان بر آثار غرق‌شده در نزدیکی روستای تورو-آیغیر و نقوش سنگی در نزدیکی روستای ارنوک تمرکز خواهند کرد. بوم‌شناسان وضعیت آلودگی با ریزپلاستیک‌ها را بررسی می‌کنند، گیاه‌شناسان تغییرات پوشش گیاهی در ۱۷۰ سال گذشته را تحلیل خواهند کرد، و دندروکرونولوژیست‌ها تغییرات اقلیمی را بر اساس حلقه‌های سالانه درختان بررسی می‌کنند. متخصصان اطلاعات جغرافیایی، تصویربرداری هوایی با پهپاد را برای ارزیابی پیامدهای بلایای طبیعی آزمایش خواهند کرد.

برنامه‌های نهایی اکتشاف:

  • تدوین توصیه‌هایی برای کاهش فشار انسانی بر دریاچه؛
  • ایجاد نقشه‌های تعاملی برای پایش وضعیت اکوسیستم‌ها و آثار باستانی؛
  • تهیه مواد علمی-آموزشی و موزه‌های مجازی درباره میراث سمنوف-تیان‌شانسکی.

شرکای اکتشاف: مؤسسه فیزیک زمین آکادمی علوم روسیه، آزمایشگاه دندروکرونولوژی مؤسسه جغرافیای آکادمی علوم روسیه، موزه خانه سمیونوف-تیان‌شانسکی، دانشگاه دولتی تومسک، مؤسسه باستان‌شناسی آکادمی علوم روسیه، دانشگاه دولتی سن‌پترزبورگ و شرکت هواپیمایی «آئروفلوت».

منبع:

https://www.vb.kg/doc/447803_podvodnyy_dron_i_drevnie_goroda:_na_issyk_kyle_vnov_ekspediciia_rgo.html

کد خبر 24745

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
4 + 6 =